Deprem Oluşumu

Depremlerin önemli bir bölümü yeryüzünden yaklaşık 12km derinliklere kadar uzanan elastik kısımda üst kabuk içinde meydana gelmektedir. Bu derinlikten daha derinliklerde sıcaklık 400 derecenin üzerinde olduğu için yerdeğiştirme hareketi depremsiz, krip denilen yavaş plastik şekil değiştirme enerjisi şeklinde yutulur. Buna karşılık elastik üst kısımda ise her yıl birkaç cm'lik yerdeğiştirme yüzyıllarca birikerek birkaç metre birden büyük bir depremle meydana gelmektedir. Depremler sırasında ilk kırılma başlangıcının bu elastik alan sınırında meydana geldiği anlaşılmaktadır.

Deprem yer içinde fay olarak adlandırılan kırıklar üzerinde biriken biçim değiştirme enerjisinin aniden boşalması sonucunda meydana gelen yerdeğiştirme hareketinin neden olduğu karmaşık elastik dalga hareketleridir. Bu yerdeğiştirme miktarı depremin büyüklüğü ile doğru orantılı olup özellikle sığ depremlerde belli bir büyüklükten sonra faylanma ile ilgili kırıklar yeryüzünde görülmektedir.

Faylanma Teorisi

A) İki yönden sıkıştırılan kaya

B) Bu kuvvet altında kayanın zamanla şekil değiştirmesi

C) Kaya aniden kırılarak fay oluşur ve ortaya çıkan enerji deprem dalgaları halinde yayılır. Hareket yatay olduğu gibi düşey de olabilir. Kırılmanın olduğu noktaya "Odak" (iç merkez) denir. Odak noktasının düşey olarak yeryüzüne rastladığı noktaya "Episantr" (dış merkez) denir.

Fay Çeşitleri

Normal faylanma genelde yerkabuğunun yatay çekme kuvveti sonucu oluşur. Ters faylanma basınç kuvveti sonucu oluşur. Yatay sıyırmalı faylanmada, bloklar birbirlerine nazaran yatay hareket yaparlar. Yatay faylanama hareketinin sağ veya sol atımlı olduğu faya üsten bakılarak anlaşılabilir. Üstten bakıldığında, relatif yerdeğiştirme sağa doğru ise sağ atılımlı, sola doğru ise sol atılımlı olarak adlandırılır.

Normal faylanma arasındaki blok çökerse buna "Graben" (çöküntü) denir. İki ayrı normal faylanma arasında bir yükselti bloğu kalırsa buna "Horst" (yükselti) denir.Jeofizik Mesleği Hakkında
Jeofizik Nedir?
Yerküre ve atmosferinin, gezegenlerin, uyduların ve güneşin fiziksel ve yapısal özelliklerini fizik ve matematik yöntemler kullanarak inceleyen bilim dalına "Jeofizik" denir.

Jeofizik bilim dalında kullanılan başlıca yöntemler nelerdir?
Gravite: Yeraltı yapılarının yerçekimi özelliğini inceler,
Manyetik: Yeraltı yapılarının manyetik özelliklerini inceler,
Sismoloji: Depremlerin özelliklerini ve yerin derinliklerini inceler,
Sismik: Yeraltı yapılarının sismik hız değişimlerini inceler,
Elektrik: Yeraltı yapılarının elektrik iletkenlik özelliklerini inceler,
Elektromanyetik: Yeraltı yapılarının elektrik iletkenlik ve elektomanyetik özelliklerini inceler,
Jeomanyetizma: Uzaydaki ve Dünyadaki manyetik alanın özelliklerini inceler,
Palemonyetizma: Geçmiş dönemlerdeki yer manyetik alanının değişimlerini inceler,
Radyometrik ve jeotermik: Yeraltının radyoaktif ve sıcaklık özelliklerini inceler,
Kuyu logları: Sondaj kuyularında yapılan gravite, manyetik, radyometri, elektrik vb. jeofizik yöntemlerdir.

Jeofiziğin uygulama alanlarına örnekler
Levha tektoniği ve deprem araştırmaları
Sismik yöntemlerle karada ve denizde jeolojik yapıların araştırılması
Jeolojik zamanlardaki yer manyetik alanının belirlenmesi
Yeraltı kaynaklarının araştırılması
Çevre jeofiziği
Arkeolojik araştırmalar
Atmosfer ve uzay araştırmaları
Termal alan araştırmaları

Jeofiziğe katkıda bulunan bilim adamları kimlerdir?
Newton, Humbolt, Gauss, Wegener, ...

Jeofizik Mühendisliği nedir?
Yerkürenin daha çok sığ derinliklerdeki yapısal ve fiziksel özelliklerinin matematik ve fizik esasları ışığında ekonomik ve beseri amaçlarla araştırılması, tecrübe ve uygulama yolu ile kazanılmış bilgilerin insanlığın yararına kullanılması "Jeofizik Mühendisliği"nin konusunu oluşturur.

Jeoloji ve Jeofizik arasındaki fark nedir?
Jeoloji ve Jeofizik bilim dallarında amaç aynıdır: yerküre ve içinde bulundugu uzay ortamının özelliklerinin anlaşılabilmesidir. Aralarındaki en temel ayrılık araştırma yöntemlerinin farklılığıdır.

Jeofizikçi inceleme alanının özelliklerini en genel anlamda aletler kullanarak fiziksel değerlerle ilişkili veriler toplayarak ve bu verileri bilgisayar ortamında matematiksel ve fiziksel temellere dayalı yöntemlerle işler ve yoruma gider.

Ülkemizde "Jeofizik Mühendisi"nin çalışma alanları nerelerdir?
Kamu Kuruluşları: DSİ (Devlet Su Isleri), MTA (Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü), TÜBİTAK MAM (Türkiye Bilimsel Arastirma Kurumu, Marmara Araştırma Merkezi), Köy Hizmetleri, TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı), Belediyeler
Özel Kuruluşlar: Zemin etüdü yapan jeoloji/jeofizik şirketleri, geoteknik çalışmalar yapan inşaat firmaları, maden arama şirketleri, yeraltı suyu arama şirketleri